Auditieve beperkingen op het werk, herken jij de signalen?

Onderzoek van Listen Hear! (2014) wijst uit dat meer dan 10% van de fulltime werkenden problemen met het gehoor heeft. En dat aantal groeit gestaag. Kranten staan vol met alarmerende koppen als: “Gehoor Nederlandse jongeren verslechterd” en “Grote zorgen onder oorartsen”. Een groot deel van de werkende met gehoorproblemen zoekt geen hulp en maakt problemen, vaak uit schaamte, niet bespreekbaar. Dat heeft grote gevolgen voor de medewerker, het team en het werk. Herken jij de gehoorproblemen bij jouw medewerkers? Paul van der Straaten, een van onze arbeidsdeskundigen met een specialisatie in auditieve beperkingen, neemt je graag mee in de wereld van auditieve beperkingen.

Wat zijn auditieve beperkingen precies?

Paul: “De meest bekende auditieve beperking is slecht functionerende oren omdat geluid niet goed binnenkomt. Deze mensen kunnen gesprekken niet volgen, geluiden niet goed horen en spraak niet goed verstaan. Dit beperkt de communicatie enorm. Er zijn wel onderlinge verschillen bij auditieve beperkingen. Bij slechthorende vallen klanken en tonen weg. Een gehoorapparaat kan helpen om wegvallende frequenties op te vangen. Dove mensen horen niks en leven in een stille wereld. Zelfs daar zijn nog verschillende categorieën in want je hebt mensen die vanaf hun geboorte af doof zijn en mensen die op latere leeftijd doof zijn geworden en wel een spraaktaal ontwikkeling hebben gehad. Deze mensen herkennen vanuit hun verleden wel klanken en begrijpen taal “makkelijker.”

Komen auditieve beperkingen vaak voor in Nederland?

Paul: “Er zijn meer mensen met een auditieve beperking dan je denkt. Als je jong bent is je gehoor nog goed en kun je in een restaurant of tijdens het uitgaan met veel omgevingsgeluid elkaar prima verstaan. Je gehoor gaat echter met de jaren achteruit. We leven nu in de tijd van de oordopjes waarbij je zelf kunt bepalen hoe hard het geluid aan staat. Hierdoor ontstaan er gehoorbeschadigingen bij jongeren wat, soms pas op latere leeftijd, problemen op kan leveren. Het percentage dat in Nederland op dit moment een auditieve beperking heeft is lastig aan te geven, maar mijn schatting is tussen de 5-10 % van de bevolking. Let wel: dit zijn dus ook mensen die nog niet door hebben dat ze een auditieve beperking hebben. Dit komt doordat het gehoorverlies heel geleidelijk gaat en je het verschil met daarvoor zelf niet hoort.”

Wat voor impact heeft een auditieve beperking tijdens het werk?

Paul: “Je merkt aan slechthorende mensen dat ze extra moe zijn op het werk, omdat ze zo veel extra inspanning moeten leveren om te luisteren. Vermoeidheid kan een teken zijn dat er iets met het gehoor aan de hand is. Dit wordt niet gauw opgemerkt, ook niet door de bedrijfsarts. Mensen zijn moe, horen niet goed, of willen niet graag in drukke ruimtes werken omdat ze daar meer moeite hebben de gesprekken te volgen. Een gehoorapparaat kan hierin zeker helpen maar werkt alleen als een versterker. Een-op-een gesprekken zijn dan goed te volgen maar in een drukke ruimte blijft het toch lastig om elkaar te verstaan. Een groot verschil is dat mensen die een bril nodig hebben met een bril weer alles zien. Bij auditieve beperkingen zie je dat het gehoorapparaat slechts een hulpmiddel is maar vaak geen volledige oplossing. Je hoort dus nooit meer zoals je voorheen deed. De omgeving waarin iemand werkt bepaalt voor een gedeelte de oplossingen/hulpmiddelen die mogelijk zijn waardoor de medewerker weer beter kan functioneren en daarmee voor het werkvermogen.”

Wanneer komen medewerkers bij jou terecht?

Paul: "Nu werk ik in de breedte van het werkveld en kom dus ook alle andere beperkingen tegen. Toch signaleer ik nog regelmatig tijdens arbeidsdeskundig onderzoek dat ik medewerkers tegenkom die zich nog niet bewust zijn van hun gehoorverlies. Ik bemerk dat bijvoorbeeld doordat tijdens het onderzoek een persoon met een mogelijke auditieve beperking heel erg gefocust naar mij kijkt wanneer ik praat. Om te testen of er meer aan de hand is pak ik dan een vel papier en praat ik daarachter verder of draai ik mijn hoofd de andere kant op. Als iemand een auditieve beperking heeft dan gaan ze onbewust zoeken naar mondbewegingen of jouw mimiek die de gesproken taal ondersteunt. Ze missen dit stukje informatie dan ineens. Als blijkt dat er inderdaad gehoorproblemen zijn, breng ik in kaart wat de gevolgen daarvan zijn op het werk en de ziekmelding. En nog belangrijker, we gaan op zoek naar een oplossing. Vorig jaar bijvoorbeeld had ik een onderzoek met een medewerker die voorman was in de installatietechniek branche. Hij installeerde o.a. buizen en airco’s in fabriekshallen. Instructies geven op de werkplek aan collega’s was vermoeiend voor hem. Hij verstond zijn collega’s niet goed door het omgevingsgeluid op de bouwplaats en mensen roepen veel naar elkaar. Hij was van plan om ander werk te gaan doen op kantoor. Ik heb hem, naast andere tips en handreikingen, geadviseerd om naar de bouwplaats te gaan met gehoorapparaten en een losse richtmicrofoon en te ervaren of het voor hem werkt. Hij merkte dat hij veel beter zijn collega’s kon verstaan en kon werkzaam blijven in de buitendienst. Een mooie oplossing!”

Over Paul

Paul: “Van 2006 tot 2016 heb ik gewerkt bij een landelijk instituut gespecialiseerd in advies en begeleiding op het werk voor onder andere slechthorenden, doven en doofblinden. Voor mensen met spraaktaal problemen dus. Deze kennis heb ik meegenomen naar mijn werk als arbeidsdeskundige bij Amplooi (voorheen ADEA), waar ik sinds 2019 werkzaam ben. Met mijn werk probeer ik oplossingen te vinden voor, meestal zieke werknemers, om hun eigen werk weer te kunnen doen. Daarbij zijn niet de beperkingen, maar de arbeidsmogelijkheden het uitgangspunt. Dankzij mijn specialisatie heb ik oog en oor voor werknemers waarbij het gehoor niet optimaal werkt. Samen met werknemers en werkgevers vindt ik slimme oplossingen die werken met een beperking (weer) mogelijk maken.”

Meer weten?

Wil je graag meer informatie over het arbeidsdeskundig onderzoek? Neem dan contact op!